2 YAŞ "SENDROMU"

Her birey yaşamı boyunca belli gelişimsel dönemlerden geçer. Özellikle çocuklar için her yaşın getirdiği problemli olarak nitelendirilebilecek davranışları vardır. Uzmanlar ve anne-babalar arasında "2 yaş sendromu" olarak yer edinen kavram yanlış bir deyime sahiptir. "Sendrom" kelimesi, bu dönemde özellikle anne-babaların çocukları ile yaşadığı güçlük ve problemleri ifade etmek için kullanılsa da kelime anlamı olarak bir hastalık olduğuna işaret eder. Oysa bu dönem bir hastalık değil gelişim dönemidir.

Çocuğun her döneminde sağlıklı atlatılması gereken bir gelişimsel görev vardır. Yeni doğan bebekle özellikle annenin olumlu ve güven verici bir bağ kurması; bebeğin, ihtiyaçlarının karşılanacağına dair sağlıklı bir inanç oluşturmasına sebep olur. Sağlam bir temel üzerine inşa edilen bu ilk bağ, sonraki yıllarda çocuğun anne ve baba ile iletişimi üzerinde dahi etkili olacaktır. Güven oluşturulduktan sonra çocuğun ilk bağımsızlık denemeleri başlar. Bu deneyişler 2-3 yaş döneminin gelişimsel görevidir ve tıpkı ilk görevin sağlıklı atlatılması gerektiği gibi bu bağımsızlık çabaları da sabır ve olumlu bir yaklaşımla karşılanmalıdır. Çocuk bu dönemde inatçı, uyumsuz, ısrarcı davranışlar sergileyebilir.

"Her şeye hayır diyor!" cümlesi, bu yaş grubuna dahil çocuğu olan her anne-babadan duyduğum bir cümledir. Henüz "hayır" kelimesini telaffuz etmeyi öğrenememiş bir çocuk bile davranışlarıyla ona önerilen herhangi bir şeyi reddetme eğilimi gösterebilir. Bu dönem çocuğunun dil gelişimi ise henüz kendini net ifade edebileceği düzeyde değildir. Çocuk kendini ifade edemedikçe daha çok aksileşir ve saldırgan davranışlar gösterebilir. Bu dönem hakkında doğru bilgilere sahip olmanız, çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurmanızı destekleyecektir.

Üstlenmeniz gereken temel sorumluluk, çocuğunuzun bağımsızlık çabalarını desteklemektir. Bu cümle elbette onun her istediğini yapacağınız anlamına gelmiyor. Aile içi sınırlarınız, kurallarınız mutlaka olmalı. Ancak onun istediği şeylere sık sık "hayır", "yapamazsın", "giyemezsin" gibi cümleler sarf etmek yerine ona özellikle kendisi ile alakalı olan konularda fikrini sorabilirsiniz. Anlamlı kelimeler, cümleler sarfedemese bile davranışlarıyla seçimini gösterecektir. Dışarı çıkmadan önce önüne koyduğunuz iki ya da üç kıyafetten hangisini giyeceğini eliyle işaret edebilir. Böylece hem onun seçtiği ancak sizin uygun bulmadığınız bir kıyafet için ağzınızdan "hayır" kelimesi çıkmasını önlemiş, hem de onun kendi seçimini yapmasına fırsat tanımış olursunuz.

Dikkat edeceğiniz bir diğer unsur ise ona sık sık öneri cümleleri sunmamaktır. Oyuna dalmış kendi halinde vakit geçiriyor iken birden duyduğu "yemek yiyelim mi" cümlesine vereceği ilk ve tek cevap "hayır" olacaktır. İzin verin, acıktığında yemek yeme ihtiyacını kendisi dile getirsin ya da davranışları ile belirtsin. "Çocuk acıktığını anlamaz", "Çocuk neye ihtiyacı olduğunu bilemez" yargıları son derece yanlış yargılardır. İhtiyaçlarını söylemesine müsade edin ki çocuğunuz özgüvenli ve özerk bir yapı geliştirebilsin.


Psk. Dan. Begüm Kaplan